MASAJIN GÜCÜ
Güncelleme tarihi: 5 Nis 2021
Ağrılarınızın uygulanan masajın etkisiyle ortadan nasıl kaybolduğunu bilmiyor muydunuz? Hadi birlikte bu serüvenin izlerini sürelim.
Masaj Nedir?
Masaj; vücuttaki yumuşak dokulara çeşitli manipülasyon uygulamaları yapılması esasına dayanan, organizmada fizyolojik ve/veya psikolojik etkiler meydana getiren mekanik uyarıcılar olarak bilinir (1).
Masajın vücutta uygulanabileceği başlıca yumuşak doku alanlarını deri, kaslar, fasya ve ligamentler oluşturur (14). Masaj uygulamaları, esas olarak kan ve lenf dolaşımına yardım etmek ve kaslardaki spazmı azaltmak amaçlarına yönelik olarak uygulanan, geleneksel doğal tedavi yöntemleridir (15).
Masajın Etkileri ve Etki Mekanizmaları
Masaj, endorfinlerin salınımını kolaylaştırarak ağrının engellenmesine yardım etme, iyilik hali oluşturma, bütünsel olarak değerlendirildiğinde de genel sağlığı (fiziksel, psikolojik, ruhsal, sosyal açıdan) korumada önemli bir yer alır. Masajın öncelikli etkisinin kan ve lenf dolaşımını arttırma üzerine olduğu düşünülmektedir. Masajın içerisindeki manipülatif uygulamaların hemen hemen hepsi kan akımını artırmakla birlikte, kan akımını masaj teknikleri arasındaki bilhassa yüzeysel olarak uygulanan friksiyon, stroking, kneading ve ritmik baskı uygulamaları daha çok arttırmaktadır (3,4,8,9,10,11,16,17).
Masajın önemli etkilerinden birisi de ağrı kesici etkisidir. Bu etkinin oluşmasının temelinde manipülatif tekniklerin sağladığı uyarıların çeşitli mekanizmalara etkisi yatmaktadır. Masajın ağrı-spazm-ağrı döngüsünü kırdığı bilinmektedir. Masaj ile ağrının azalması, masaj uygulamalarıyla periferal dokunma duyusu reseptörlerinin stimülasyonu şeklinde sağlanır. Şöyle ki; kalın liflerin uyarılması ile substansiya jelatinosa’daki inhibitör ara nöronların inhibe edici etkilerinde artış olur. Masajın kalın lifleri uyarması ile ince liflerle (A delta ve C) gelen nosiseptif uyarılar medulla spinalis düzeyine geçemez ve kapı kapanması sonucu ağrı kontrol edilmiş olunur. Kapı kontrol teorisi esasına göre ağrıyı engelleyici etkisi sağlanmış olur (3). Kısacası; A beta lifleri mekanik uyaranlara duyarlıdır. Masaj, mekanik stres üzerinde değiştirici etkiye sahip olduğundan A beta liflerini uyarır. Bu uyarmayla da kapı kontrol mekanizması aktive edilerek ağrının engellenmesi sağlanmış olur (5).
Öte yandan masajın mekanik etkisinin yanında refleks etkisiyle kas iğciği aktivitesi üzerine engelleyici etki oluşturup geniş çaplı duysal afferentleri uyararak dolaşım ve gevşemeyi arttırır. Bu etkiler sonucunda da ağrı kesici etkiyi sağlamış olur (6,7).
Bazı durumlarda da masaj ağrı giderici etkisini endorfin üretimini kolaylaştırarak sağlamaktadır. Masaj uygulamaları sonrasında endorfin salınımının artışı ile ağrı eşiğinin yükseldiği belirtilmektedir (5). Bu fizyolojik mekanizmaların yanında; masajın bazı hormon düzeylerinde artış sağladığı (özellikle serotonin) bilinmektedir. Hormonal olarak düşünüldüğünde bazı masaj yöntemleri orta şiddette ve kontrollü ağrı oluşturarak opioidlerin ve serotoninin serbestleşmesini aktive ederek, ağrıda engelleyici rolünü sağlamış olur (17).
Masaj uygulamaları; dolaşımı arttırması ve ağrıyı azaltıcı etkilerinin fizyolojik mekanizmalarıyla beraber kişilerin mental, fiziksel açıdan genel olarak rahatlayarak, kendilerini daha mutlu hissetmesini sağlayan bir yöntem olarak da fonksiyon görmektedir. Masajın etkilerinin mekanizması, masaj sırasındaki affektif ve emosyonel cevapların, limbik yapılarla düzenlenerek sempatik aktivitenin azalmasına yol açması fizyolojik mekanizması ile açıklanabilir (2).
KAYNAKÇA
Kanbir O. (2008). Klasik Masaj Dinlendirme, Tedavi, Spor Masajı, Bursa:Ekin Basım Yayın Dağıtım.
Aourell M. Skoog M. Carleson J. (2005). Swedish massage. Complementary therapies in clinical practise.; 11: 242-246
Atchison JW. Stoll S. Gıllear WG. (1996). Manipulation, traction and massage In: Braddom RL Editor. Physical Medicine And Rehabilitation. Philadelphia: WB saunders company.
Dicle A. (2007). Cerrahi Hastasında Ağrı. Akbayrak, N. ve ark. (Ed.). Hemşirelik Bakım Planları Kitabı,Ankara:Alter Yayıncılık
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=Fern%C3%A1ndez-de-Las-Pe%C3%B1as%20C%5BAuthor%5D&cauthor=true&cauthor_uid=16514329
Melzack R. Wall PD. (1996). The Challenge of Pain, 2nd ed., London: Penguin Books
Torsten T.A. (1997). The Physical Therapy Approach. In: Frymoyer JM. (ed): The Adult Spine: Principles and Practice, 2nd edPhiledelphia: Lippincot-Raven Publishers, 1797-1804. 93.
Kolcaba K., Schirm V, Steiner R. (2006). Effects of hand massage on comfort of nursing home residents., Geriatric Nursing, 27(2): 85-91
Karadeniz G. (1997). Hastanızın ağrısını ilaç kullanmadan nasıl azaltabilirsiniz hemşireler ve öğrenci hemşireler için rehber kitapçık, Manisa: Emek Matbaacılık
Jiang PS, Qin Y. (2008). Touch therapies for pain relief in adults. Cochrane Database Syst Rev.; 8(4): 1-45
Kwekkeboom KL. Gretarsdottir E. (2006). Systematic review of relaxation ınterventions for pain. Journal of Nursing Scholarship; 38: 3, 269-277
Yates, J. A.(2004). Physician’s Guide to Therapeutic massage, (3rd ed): Toronto: Curties Overzet Yayımevi
Tuna N. (1997). A’dan Z’ye Masaj. Ankara:Nobel Tıp Kitabevi.
Yüksel İ. (2007). Masaj Teknikleri, Ankara: Alp Yayınevi.
Yı H, Fan L, Yang X, Chen Y. (2008) Effect of Rolling Massage on Particle Moving Behaviour in Blood Vessels Chın, Phys.Lett.,; Vol. 25, No.9-3496.
Blanc-Louvry et. al. (2002). Does mechanical massage of the abdominal wall after colectomy reduce postoperative pain and shorten the duration of ileus?, ,Journal of Gastrointest Surgery,. 6: 43-49.
Edmond SL. (2006). Joint Mobilization/Manipulation Extremityand Spinal Tecniques. 2nd ed., New York: Mosby.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=Myers%20CD%5BAuthor%5D&cauthor=true&cauthor_uid=18302907